Ku zamyśleniu z 2023 09 03- Cytaty – myśli – teksty dla dzieci, młodzieży i dorosłych: Przysłowia polskie o chlebie; Słowo o dożynkach; Wiersze: Powroty i Dożynki- J.D.

Przysłowia polskie o chlebie
• aby chleb, to i zęby będą
• bez dobrej woli jako mięso bez chleba, a jaja bez soli
• biedna to kraina, gdzie się chleb kończy, a kamień zaczyna
• chcesz się dostać do nieba, nie żałuj biednym kęsa chleba
• chleb i woda, nie ma głoda
• chleb najmocniej wiąże człowieka
• chleb, piwo i świeca zdobią szlachcica
• chleb pracą nabyty, bywa smaczny i syty
• chleb stracił, a bułki nie znalazł
• chleb w drodze nie cięży
• chleb zębów nie łamie
• chlebem i solą ludzie ludzi niewolą
• chodź chlebie, zjem ciebie
• cudzy chleb gorzki
• dał Pan Bóg zęby, da i chleb
• do chleba rano wstać trzeba
• dobra i bułka przy chlebie
• dobry chleb, gdy kołacza nie masz
• dobry chleb i z ości, jak się kto przepości
• dobry chleb z solą, byle z dobrą wolą
• gdzie chleb, tam się zęby znajdą
• głodnemu chleb na myśli
• i ostatnim kęsem chleba podzielić się z bratem trzeba
• jak będzie chleb, to się i nóż znajdzie
• kiedy się chlebem nie naje, to bułką nie nasyci
• kiedy się kto przepości, nie szuka w chlebie ości
• kołacza pragnij, lecz chleba nie porzucaj
• kto kupuje, czego mu nie trzeba, nie ma potem za co kupić chleba
• kto chce nieba, cierpieć trzeba, a kto chce chleba, pracować trzeba
• kto chleb nosi, tego też chleb nosi
• kto chleb ze sobą nosi, ten o niego nie prosi
• kto czyj chleb je, tego piosenkę śpiewa
• kto dał zęby, da i chleb
• kto do ciebie z kamieniem – ty do niego z chlebem
• kto gardzi chlebem, nie będzie miał i bułki
• kto nie chciał pracować na chleb, to musi za chleb
• kto nie skropił chleba łzami, nie będzie miał apetytu
• kto nie skropił chleba potem, nie będzie miał apetytu
• kto się wstydzi pracy, niewart chleba i kołaczy
• lepiej mi kawałek chleba smakuje, kiedy go z kim dzielę
• lepszy pewny kawał chleba niż niepewna sztuka ciasta
• lepszy własny chleb, niż pożyczona bułka
• łatwiej chleb jeść niż na niego zapracować
• nic po chlebie, kiedy brak zębów
• nie dospać trzeba, kto chce dostać chleba
• nie samym chlebem człowiek żyje
• nie z jednego pieca jadł chleb
• pracowity, gdy się wypości, nie narzeka w chlebie na ości
• potrzeba nauczy szukać chleba
• u głodnego chleb najdroższy
• ubogiemu kawał chleba, to most do nieba
• w każdej chałupie inaczej chleb pieką
• złemu wrogowi daj chleba i soli

DOŻYNKI

Lato powoli ustępuje miejsca zbliżającej się jesieni. Ostatnie zdjęcia, ostatnie letnie spacery i zachwyty nad zmieniającą się przyrodą. I zbliżający się wreszcie odpoczynek utrudzonych pracami polowymi rolników.
Od wieków, na zakończenie żniw obchodzone jest Święto Plonów tzw. dożynki wraz z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie żniw i prac polowych. W ten sposób wyrażano też radość i podziękowanie Bogu za opiekę.
Ważnym elementem dożynek jest chleb i wieniec, który dawniej chłopi nieśli przez pola do właściciela ziemskiego. W zamian otrzymywali kołacz i sól. Po tej ceremonii odbywała się biesiada, w której uczestniczyli wszyscy pracownicy wraz z rodzinami.
Wieniec wyplatano z ostatnich łanów zboża. Wplatano weń owoce, kwiaty, czasem w środku trzymano ptactwo domowe lub małe zwierzęta.
Z czasem chłopi, głównie zamożniejsi, pomijali ziemian i zaczęli obchodzić święto we własnym gronie. W ten sposób manifestowali swoją odrębność oraz dumę z bycia rolnikiem.
Po wojnie organizowano dożynki gminne, powiatowe, parafialne podczas których odbywały się festyny, do których finansowania dokładało się państwo.
W PRL-u dodatkowo wykorzystywano dożynki jako okazję do propagandy zatracając tym samym z pola widzenia trud rolników.
Dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku zachowując swój ludowy charakter, dożynki stały się świętem religijnym i dziękczynnym.
Obecnie popularnym zwyczajem jest obdarowywanie się chlebem z mąki z ostatniego zebranego zboża. Wieńce, ukształtowane najczęściej w kształt korony są podziękowaniem za udane zbiory i wyrażają prośbę o urodzaj w następnych latach.
Przechowywane są przez rok. Po tym czasie wykruszone ziarno dodaje się do worków z ziarnem do wysiania. J.D.

Kącik poezji

DOŻYNKI

Cudowne są wsie polskie
szemrzące zbożem,
pachnące ziołami,
polnymi kwiatami,
tak rozśpiewane różnym ptactwem,
owadami…

Zboże już zebrane w bele,
na ściernisku chmara ptaków,
rolnik zebrał z pola plony…
jego trud odnajdziesz w ziarnie
kiedy smaczny chleb przekroisz.

Chleb z ostatnich kłosów,
dożynkowe wieńce i barwny korowód –
Tobie Panie w podzięce.
J.D.

POWROTY

To ostatni powiew lata
jak finalnej pieśni ton,
podmuch wspomnień,
zapach kwiatów…
babie lato chwytasz w dłoń.

„Złapali wiatr w żagle” –
wracają z wakacji.
Wracają do szkoły z radosnym zapałem,
chcą zdobywać wiedzę…
niekiedy z mozołem.
Wokoło rozbrzmiewa
znów wesołym gwarem.

Ziarenka piasku przywieźli z wakacji,
sznur morskich muszelek,
te perełki wspomnień
i morskich fal szelest.
Powracają z wiatrem w dłoniach,
z marzeniami, obrazami, wewnętrznym spokojem
i promiennym uśmiechem na opalonej twarzy.
JD